14. listopada 2008 większa część pasjonatów Football Managera wreszcie mogła włożyć swoją ulubioną płytę do napędu DVD. Po nocach spędzonych nad wersją demonstracyjną, nastroje były dalekie od hurraoptymizmu, lecz jestem pewien, iż wiele osób czekało na pełną wersję z utęsknieniem. W tym gronie byłem także ja, niezbyt usatysfakcjonowany Football Managerem 2008 czekałem na lepsze dni. Niestety, pełne błędów demo i patch w dniu premiery nie zwiastowały udanego początku. Mimo szumnych zapowiedzi, innowacyjnego trybu 3D, rozwiniętych mediów oraz lepszej współpracy na linii menedżer – asystent, duża liczba osób wydaje się być nieco zawiedziona nowym dziełem panów ze Sports Interactive. Z wieloma nieprzychylnymi opiniami nie mogę się jednak zgodzić.
Tryb 3D
Mimo dużej ilości błędów z jaką mamy do czynienia, uważam, że najnowsza wersja Football Managera ma olbrzymi potencjał. Tryb 3D wydaje się być miłym dla oka uatrakcyjnieniem rozgrywki i pozwala na dokładniejszą analizę taktyki oraz wspomaga nas przy rozwiązywaniu kontrowersyjnych sytuacji. Mecz w trójwymiarze jest także niewątpliwym plusem dla estetów, którzy od dawna narzekali na minimalizm graficzny gier ze stajni SI Games. Niezbyt skomplikowany tryb 3D to największa, wręcz rewolucyjna nowość, którą oferuje nam Football Manager 2009. Brak wyrafinowanych efektów graficznych, według mnie, jest sporym plusem. Jako, że mamy do czynienia z grą menedżerską, nie potrzebne nam są dokładne detale rodem z Pro Evolution Soccer. Mecz w FM ma pokazać nam, jak nasza drużyna prezentuje się na tle rywali i dać przemyślenia, jeśli chodzi o ewentualne zmiany. Myślę, że tryb 3D daje nam takie możliwości i nie jest zbyt ubarwiony niepotrzebnymi dodatkami. Brak w nim przepychu… i dobrze!
Mimo że panowie z SI nad trybem 3D pracowali ponad trzy lata, to jednak nie uchronili się od błędów. Nienaturalne zachowania bramkarzy oraz brak płynności - to dwa największe minusy. Mecz w trójwymiarze zacina się nawet na dobrych komputerach, które spokojnie obsługują tak zaawansowane graficznie gry, jak wspomniany wyżej Pro Evolution Soccer czy NBA. Śmiem twierdzić, że prosty graficznie tryb 3D w Football Managerze 2009 wymaga dużo mniej niż pełne graficznych niuansów gry sportowe i na pewno jest to powód do przemyśleń dla twórców FM-a.
Na szczęście z całej sytuacji możemy w jakiś sposób wybrnąć. W ustawieniach widnieje opcja wyłączenia trybu 3D i przejścia z powrotem do zasłużonych kulek, do których zdążyliśmy się przyzwyczaić. Myślę, że to bardzo dobra decyzja, gdyż programiści słusznie dostrzegli to, że nie każdy chciałby korzystać z rewolucji, jaką na pewno było wprowadzenie kamer 3D.
Konferencje prasowe
Kolejną nowością, którą obdarowali nas rodzice nowego FM-a jest rozwój mediów. W poprzedniej wersji nasze kontakty z czwartą władzą ograniczały się jedynie do wypowiedzenia krótkiego zdania przed meczem lub po istotnym dla klubu wydarzeniu. Teraz jest nieco inaczej. Już na początku sezonu jesteśmy wzywani na konferencję prasową, gdzie dziennikarze z przeróżnych redakcji zalewają nas lawiną pytań. Warto także wspomnieć, że kontakty z mediami wreszcie przestały być schematyczne. Dziennikarze często zaskakują nas różnymi pytaniami odwołując się do naszych wcześniejszych wypowiedzi. Media pytają nas niemal o wszystko. Począwszy od naszego nastroju, przez pytania o transfery, kończąc na stosunkach z innymi menedżerami.
Konferencje prasowe to jeden z największych plusów Football Managera 2009. W prawdziwym życiu, na każdym kroku zauważamy jak duży jest wpływ mediów na życie piłkarzy czy trenerów. Podobnie jest w FM-ie, gdzie nasze wypowiedzi wydatnie odbijają się na morale zawodników. Uważam, że ulepszenie kontaktów z mediami, to prawdziwy strzał w dziesiątkę, za który możemy z czystym sercem podziękować twórcom gry. Ważne jest to, że nie spotkałem się jeszcze z błędami, które dotyczą tego elementu gry, także - jeśli chodzi o tą sferę życia menedżera - jestem pod dużym wrażeniem.
Współpraca z asystentem
Na kolejne brawa nie trzeba długo czekać. Football Manager 2009, oprócz trybu 3D i zmodyfikowanych konferencji prasowych, ma do zaoferowania także ulepszony moduł współpracy na linii menedżer - asystent. Od dziś nasz zastępca nie jest tylko człowiekiem od oceniania morale i wyboru teoretycznie najlepszej jedenastki, lecz jest dużo bardziej pożyteczny i zaangażowany w życie klubu. Podczas meczu na bieżąco możemy otrzymywać informacje na temat naszej taktyki, składu oraz poczynań rywali. Co więcej, asystent nie boi się nam podpowiadać i czasem na ekranie pokazują się ciekawe informacje dotyczące błędów w ustawieniach drużynowych, a nawet indywidualnych.
Asystent w Football Managerze 2009 wreszcie jest naprawdę przydatny. Oprócz informacji na temat naszych poczynań, zastępca może wybrać się także w poszukiwaniu zawodników dostępnych do wypożyczenia. Jest to opcja bardzo przydatna szczególnie w mniejszych klubach, kiedy wsparcie od silniejszych drużyn jest niemalże konieczne. Jak widać, tryb współpracy z asystentem ewoluował i bardzo dobrze. Nasz pomocnik nie jest już biernym, przykutym do ławki obserwatorem, bez którego śmiało można się obejść. Z tego względu należy odnotować kolejny plus po stronie SI.
Niuanse i niuansiki
Oprócz trzech wymienionych zmian, mamy jeszcze kilka rzeczy, które są ciekawe i miłe dla oka, lecz zdecydowanie mniej rewolucyjne. Bardzo interesującym i trafnym pomysłem SI są mecze organizowane dla piłkarzy pozostających bez kontraktów. Jest to kolejny ukłon w stronę ludzi, którzy lubią grywać w mniejszych klubach i rozpoczynać swoją menedżerską karierę od początku. Podczas takiego spotkania możemy sami zasiąść na trybunach i przyglądać się poczynaniom zawodników, albo - jeśli nie mamy czasu - wysłać naszego asystenta. Uważam, że tej opcji naprawdę warto używać, gdyż już nie raz udało mi się wypatrzeć niezłą perełkę, która następnie wzmocniła mój skład.
Mimo że tryb 3D wydaje się być ciekawą ofertą, ja pozostałem jednak przy tradycyjnych kulkach. Uważam jednak, że świetnym posunięciem ze strony programistów było pokazywanie meczu na większym ekranie, czyli w tak zwanym trybie TV. Jest to zdecydowanie bardziej przejrzyste rozwiązanie, które jest zarazem przyjemniejsze dla oczu i co więcej, pomaga w taktycznych rozważaniach… Cud miód! Oczywiście kamerę telewizyjną można w każdej chwili wyłączyć i powrócić do uniwersalnego modułu. Elastyczność górą!
Kolejnym ciekawym niuansem, który przykuł moją uwagę, był niewątpliwie news, który pojawił się zaraz po wybraniu drużyny. Zawarta w nim historia klubu oraz ciekawostki dotyczące jego poczynań sprawiają, że już na samym początku możemy zacząć identyfikować się z wybraną przez nas ekipą. Jest to kolejny plus dla osób, które nie grają światowymi potęgami, o których wiedza jest znacznie szersza i zdecydowanie łatwiej dostępna.
Zmiany dotknęły także miejsce, w którym przed meczem głowimy się i - poprzez różne ustawienia - próbujemy znaleźć idealną taktykę. Brak strzałek w bok to kolejna nowość FM 09, która stała się zarzewiem głośnej dyskusji wśród taktyków. Jedni narzekają twierdząc, że jest to krok w tył, który mocno ogranicza taktyczne popisy, a drudzy uważają, że brak tych bezsensownych strzałek to zaleta. Ja plasuję się wśród tej drugiej grupy, gdyż teraz, kiedy o istnieniu lub braku strzałki decydują ustawienia indywidualne, wreszcie możemy być pewni czy zawodnik będzie nastawiony defensywnie, czy też nie.
Mimo wielu ciepłych słów dotyczących nowego FM-a, nie jestem do końca zadowolony. Ba! Jestem wręcz rozczarowany. Ilość denerwujących błędów przeraża. Co prawda, pierwsza łatka wyeliminowała uciążliwy bug z kontuzjami, lecz to nie wszystko. W lidze polskiej i belgijskiej pomieszana została sprawa awansu do europejskich pucharów i wszystko odbywa się z jednorocznym opóźnieniem. I tak mistrz Polski 2008/2009 zagra w Lidze Mistrzów dopiero w sezonie 2010/2011, a na przełomie lat 2009/2010 będzie reprezentował nas klub... który okazał się najlepszy pod koniec sezonu 2007/2008. Niegrywalne wydają się być także niższe ligi włoskie, gdyż podczas losowanie Coppa Serie C, gra odmawia posłuszeństwa i wyłącza się. Ponadto w lidze angielskiej nagle znikają rozgrywki rezerw, a w Polsce są problemy przy zgłaszaniu zawodników podczas pierwszego sezonu. Mało? Wielu użytkowników narzeka także na zbyt dużą ilość kontuzji, bramek strzelanych z dystansu czy niewytłumaczalnych zachowań obrońców. Ja jednak takich problemów nie zauważyłem. Jeśli chodzi o silnik meczowy, byłoby dobrze, gdyby nie jeden błąd dotyczący bramkarzy. Otóż nasi łapacze bardzo często okazują się także świetnymi asystentami, którzy dalekim wykopem są w stanie uruchomić napastnika, który wychodzi na doskonałą pozycję do strzelenia gola. Ciekawe, prawda?
Oprócz wspomnianych przeze mnie błędów, warto zatrzymać się dłużej przy trybie 3D, który nie działa zbyt płynnie. Z tego co wiem, nie jest to tylko mój problem, lecz większości użytkowników. Szczerze mówiąc, nie jestem w stanie pojąć, czemu tak ubogi graficznie projekt wymaga tak silnej karty graficznej. Niepokojące jest także to, że - mimo iż mój komputer spełnia minimalne wymogi - nadal nie jest w stanie płynnie obsłużyć trybu 3D. Jestem ciekaw czy jest to błąd programistów, czy może po prostu tak musi być?
FM 09 vs FM 08
Mimo wielkiej ilości błędów, Football Manager 2009 zrobił na mnie dużo lepsze wrażenie aniżeli jego starszy brat. Pomijając fatalną skórkę, z którą mieliśmy do czynienia w przypadku Football Managera 2008, do gry zniechęcał mnie także kompletny brak klimatu. FM 08 wydawał się nudny, nijaki i do dziś mnie nie przekonał. Zdecydowanie inaczej zareagowałem na tegoroczne dzieło SI. Football Manager 2009 nie jest tylko lekko zmodyfikowaną, poprzednią wersją gry. Od swoich poprzedników nie różni się tylko bazą danych i kilkoma niezbyt ważnymi szczegółami. Tryb 3D, konferencje prasowe oraz współpraca z asystentem - to nowości, którymi zaskoczył nas (niekoniecznie pozytywnie) FM 2009. Według mnie, wszystkie innowacyjne pomysły twórców gry były trafione i - oprócz trybu 3D – w pełni z nich korzystam. Współpraca z asystentem, mecze drużyn bez kontraktów oraz rozbudowany moduł mediów, zaplusowały.
Największym minusem Football Managera 2009 jest olbrzymia liczba błędów. We wcześniejszych wersjach bugi dotyczyły głównie silnika meczowego, a teraz przeniosły się na sprawy bliżej związane z rozgrywkami. Oczywiście można gdybać, że lepsze są błędy w ligach (które zawsze można wyłączyć) niż w silniku meczowym, lecz moje stanowisko jest dużo bardziej radykalne i bezkompromisowe. Skoro Football Manager szczyci się mianem najlepszej gry menedżerskiej na świecie, to na półki powinien trafiać produkt bezbłędny, bądź - idąc za myślą, że dzieła idealne nie istnieją - niemalże bezbłędny. Niestety, z roku na rok jest coraz gorzej i jak tak dalej pójdzie, to Football Manager stanie się najbardziej zabugowaną grą, co na pewno nie będzie powodem do dumy.
Epilog
Football Manager 2009 pozytywnie mnie zaskoczył. Pokazał, że ma bardzo duży potencjał, lecz poprzez duże zaniedbania, nie może jeszcze w pełni mnie ucieszyć. Mam nadzieję, że po zainstalowaniu drugiej łatki, gra stanie się w pełni grywalna i wreszcie będę mógł na stałe porzucić zasłużonego FM-a 2006 i pełną parą rozpocząć rozgrywkę w najnowszym dziele z serii. Mimo dużej ilości błędów, optymistycznie patrzę w przyszłość. Przy okazji tworzenia Football Managera 2010 programiści powinni skupić się przede wszystkim na tym, aby nie zepsuć tego, co do tej pory zostało wypracowane. Małe korekty trybu 3D oraz ciekawsze rozwiązania spraw związanych z treningiem i naprawdę będzie bardzo dobrze. Poza tym niezbędne jest, aby już pierwszego dnia każdy z nas mógł cieszyć się w pełni grywalną wersją gry. Także do dzieła panowie i - mam nadzieję - że za rok będzie dużo mniej minusów, a i plusów trochę przybędzie.
Wymagania sprzętowe:
* Procesor:
Windows XP - 1,4 GHz
Windows Vista - 2.0 GHz
* Pamięć operacyjna:
Windows XP - 512 MB RAM
Windows Vista - 1 GB RAM
* Karta graficzna: 128 MB
Obsługiwane chipsety karty graficznej:
Nvidia FX 5900 lub nowszy
ATI Radeon 9800 lub nowszy
Intel 82915G/82910 lub nowszy
* Pozostałe:
Miejsce na dysku - 2 GB
Napęd - DVD x4
DirectX - 9.0c
Karta dźwiękowa - zgodna z DirectX 9.0c